Tarih usulü alanında -bilinen- en eski eseri telif etmiş olan Kâfiyeci’yi önemli kılan, evrensel anlamda bir tarih usulü ortaya koymaya çalışması, tarih yazımı konusunda mantıki açıdan tutarlı bir yöntem teklif etmesi ve bu yöntemin tarih bilgisinin mantıki değerini tesbit etmek için bir kıstas teşkil etmesidir. el-Muhtasar fî İlmi’t-Târîh’in başlıkları bile bunun yeterli birer kanıtı sayılabilir. Eserinin birinci bölümünde; tarih ve zaman kelimelerinin sözlük ve terim anlamları, güneş ve ay yılı, ay, gün ve saat kavramları, tarih kelimesinin kökeni ve hicrî takvimin ihdası, takvimler, tarih ilminin tanımı ve konusu, tarih metodolojisinin gerekliliği, tarihçide bulunması gereken şartlar ele alınır. Eserin ikinci bölümünde ise tarihin varlık kavramı ve diğer ilimlerle ilişkisi, tarihçinin amacı, insan tabakaları, tarih yazımı ile ilgili beş yöntem ve beş yöntemin uygulanması ile tarihin bilim olarak gerekliliği ve yararı tartışılır.